ORGANİK TARIM NEDİR?
Organik Tarım, üretimde sentetik kimyasal üretim girdilerinin kullanımını
ortadan kaldıran, bunun yerine ekim nöbeti, ürün artıkları, hayvan gübresi,
yeşil gübre ve tarım dışı organik atıklar kullanılan; hastalık, zararlılar ve
yabancı ot mücadelesinde biyolojik mücadele yöntemlerinin kullanıldığı,
topraktaki organizma faaliyetlerinin ve toprak verimliliğin artırılmasına
yönelik bir üretim sistemidir. Organik tarımda hedeflenen, doğal kaynakları
koruyarak zararlı ve hastalıklardan arınmış insan ve hayvan gıdası üretmektir.
Bir başka tanımla organik tarım,
Organik Tarım, sürdürülebilir bir eko-sistem, güvenli gıda, sağlıklı beslenme,
sosyal adalet ve hayvanlar için de daha iyi çevresel yaşam şartları ile
sonuçlanan bir süreçler dizisine dayalı, bütünsel bir sistem yaklaşımıdır. Bu
nedenle, organik üretim sadece belirli girdileri kapsayan veya dışlayan bir
üretim sistemi olmanın ötesini ifade eder. Organik tarımda, sentetik zirai
ilaçlar ve gübreler ve tüm sentetik koruyucuların, genetik değişime uğratılmış
organizmaların (GDO) ve ışınlama yöntemlerinin kullanımı yasaklanmıştır. Organik
tarım standartlarına uygunluk, hileli uygulamalara karşı tüketiciyi korumak da
dahil olmak üzere, denetim ve sertifikalama yoluyla güvence altına alınmaktadır.
Organik Üretim; eko-sistemde hatalı uygulamalar sonucu kaybolan doğal dengeyi
korumaya yönelik, üretimde miktar artışını değil ürünün kalitesinin
yükseltilmesini hedefleyen, insana ve çevreye dost, bitkisel ve hayvansal
üretimi birlikte içeren kapalı sistem bir üretim şeklidir.
Organik Ürün; sözleşmeli çiftçi uygulamasıyla ve üretimden tüketime kadar her
aşamada kontrollü olarak yetiştirilmiş ve sertifikalandırılmış ürünlerdir. Yani,
organik tarımın esaslarına uyularak kontrol edilip sertifikalandırılarak
üretilmiş, hasat edilmiş, işlenmiş, depolanmış, ambalajlanmış ve nakledilmiş
ürünler yani sağlık için güvenli ürünlerdir.
NEDEN ORGANİK TARIM?
Geleneksel tarımda, monokültür üretimle yani aynı araziye devamlı aynı ürün
ekilerek tek yönlü tarım yoluyla sömürülen toprağın verimliliğinin düşmesine
neden olduğu halde organik tarımda uygulanan ekim nöbeti(münavebe) toprağı
zenginleştirerek verimliliğini arttırmaktadır.
Türkiye'deki çiftçilerin % 85'i küçük arazi sahipleridir, Yatırım güçleri
zayıftır ve örgütlenerek bir araya gelmekte zorlanmaktadırlar. Organik tarımda
çiftçiler bir araya gelerek üretim yapma fırsatını yakalayabildikleri gibi daha
az masraf yaparak daha kaliteli ürün elde etme ve daha çok kazanma fırsatını
yakalayabilmektedirler.
Organik tarım tarlada çalışanlara daha sağlıklı bir ortam sağlar. çünkü sağlığı
tehdit eden kimyasalların kalıntı riskleri en düşük düzeydedir yani sağlık için
risk taşımazlar.Üretim maliyetlerindeki artış ürün satış fiyatlarından daha
fazla olmakta çiftçi geleneksel tarımda üretim girdileri masraflarını
karşılayamamaktadır. Bu maliyetler organik tarımda daha düşüktür.
Üretim maliyetlerindeki artış ürün satış fiyatlarından daha fazla olmakta çiftçi
geleneksel tarımda üretim girdileri masraflarını karşılayamamaktadır. Bu
maliyetler organik tarımda daha düşüktür.
Organik tarım, çevre sorunlarına nedeniyle tehdit altında olan tarımsal
alanları, yaban hayatı ve biyoçeşitliliği korumaktadır.
Organik tarım, su ve enerji tüketimini azaltıp yenilenemeyen kaynakların
ekonomik kullanımını sağlamaktadır.
Organik üretimde, ürünlerin ışınlanmasına da izin verilmemekte ve genetiği
değiştirilmiş organizmalardan (GDO)üretilen girdi materyalleri
kullanılmamaktadır.
Organik ürünler organik tarım kurallarına göre üretilmiş ve denetlenmiştir.
Organik tarım ambalajlı, etiketli ve markalı ürünler üretimine olanak sağlar.
Organik ürünler üretiminde sentetik kimyasal girdiler kullanılmadığı ve
ürünlerin doğal tat maddelerinin yapısında da bozulma söz konusu olmadığı için
sağlıklı ve lezzetli ürünler üretilmektedir.
Organik tarım; hava, su ve toprak kirliliğine neden olmadığı için doğanın
dengesini koruyan bir üretim şeklidir.
Kırsal kesimde kendine yeterlilik risk altındadır. Sürekli artış gösteren ve
önlenemeyen köyden kente göçün önlenmesinde de organik tarım bir çözüm teşkil
etmektedir.
Eko-köyler ve eko-turizm çiftçilere yeni bir gelir kaynağı oluşturmaktadır.
ORGANİK TARIMIN PRENSİPLERİ NELERDİR?
Organik üretim yapan tarım işletmelerinde doğal kökenli hammaddeler kullanılarak
üretim yapılmalıdır.
Organik tarımda yeter miktarda ve yüksek kalitede ürüna üretmek, maksimum verimi
hedeflemekten önce gelmektedir.
Organik tarım sentetik ve kimyasalların kullanımını yasakladığından çiftlik
gübresi, yeşil gübre, çiftlik ve sıvı atıkları, saman, torf, mantar üretim
artığı, organik ev artıkları kompostu, hayvansal atıkların işlenmiş ürünleri,
deniz yosunları ve yosun ürünleri, talaş, ağaç kabuğu, odun artıkları, tabii
fosfat kayaları gübre olarak kullanılabilir.
Kontrol ve sertifikasyon sistemi uygulanarak yani her aşmada kayıt tutularak
yapılan üretimdir.
Bitki tür ve çeşitlerinin seçiminde üretim yapılacak yerin ekolojik koşulları
göz önünde bulundurmalı bu koşullara uygun dayanıklı, tohum, fidan ve hayvan
kullanılmalıdır.
Sözleşmeli çiftçi uygulaması ile yapılan üretimdir.
Geçiş dönemi ve ekim nöbeti uygulamalı üretimdir. Ekolojik ortama uygun dengeli
karışımlar yapılarak münavebeli olarak uygulanan ekimde baklagillere ağırlık
verilmelidir.
"Organik Tarım Kanunu ve Yönetmeliği"nin esaslarına göre modern tarım
teknikleriyle üretimdir.
Hayvansal üretimde ise ağıl ve ahırların usluna uygun olması, beslenme
ihtiyacının mümkün olduğu ölçüde işletmeden karşılanması yemlere kimyasal
maddeler (antibiyotikler, kilo artırıcı katkı maddeleri vs.) katılmaması
gerekir.
Yetiştiricilikte yem ihtiyacının karşılanmasında 1 ha. alan için 1 büyükbaş
hayvan düşünülmelidir.
Biyoçeşitliliği ve toprak verimliliğini korumayı hedefleyerek çevre ve insanlara
olan zararını en aza indiren üretimdir.
İşletmenin kendi ürettiği girdilerini kullanmasını sağlayarak kendine yeterli
kapalı sistem ve sürekliliği sağlanmış bir üretim sistemi oluşturmaktadır.
Sulama sisteminin değiştirilmesi (damlama sulama) ile yapılan üretimdir.
Yenilenmesi güç olan kaynakların kullanımını en düşük düzeye indirgemektir.
Hastalık ve zararlılar ile biyolojik ve biyoteknik mücadele yöntemleri
uygulamaları ile yapılan üretimdir.
Yabancı ot mücadelesinde farklı sistemleri uygulayarak yapılan üretimdir.
Ambalajlama, depolama ve taşıma safhalarında da kontrol edilip sertifikalanarak
yapılan üretimdir.
Pazarlama ve satış sistemlerinde farklı uygulamaların yapıldığı üretim şeklidir.
Eko-Köyler ve eko-turizm oluşumlarının yaratılma fırsatları olan doğa ile uyumlu
şekilde üretimdir.
ORGANİK TARIMDA S?ûZLEŞMELİ çİFTçİ UYGULAMASI NEDİR?
Türkiye'de organik ürünlerin üretiminde sözleşmeli çiftçi uygulaması
getirilmiştir. Bu uygulamada çiftçilerle üretici firmalar üretim aşamasında
girdilerin temini ve hasat aşamasında ürünlerin alımı konularında, mahkemeye
başvurma hakkı saklı kalmak koşuluyla, bir sözleşme yaparlar. Sözleşmeli tarım
üreticilere pazar, fiyat, satış ve prim garantisi getirerek avantaj
sağlamaktadır.
Sözleşmeli üretim yapan çiftçiler tarla ve bahçelerinde organik tarımın ortaya
çıkarttığı yararları gözlemleyerek ve bilinçlenerek organik tarımın
avantajlarını izleyebilmektedirler. Organik tarım dededen kalma usullerle
yapılan tarım değildir, aksine üretimde ve mücadelede modern teknolojiler ve
üretim teknikleri gerektirmektedir. Ayrıca organik tarımda, geleneksel tarıma
göre girdi maliyetlerinin düşük olması çiftçileri olumlu etkilemekte ve organik
tarıma olan ilgi her geçen gün artmaktadır.
ORGANİK ÜRÜN SERTİFİKASI NEDİR?
çevre ile uyumlu bir üretim şekli olan organik üretim, çiftlik ve yerel
kaynakların kullanımına dayanan kendine yeterli kapalı bir sistemin
oluşturulması ve nihai ürün yerine tüm üretim sürecinin kontrol edilip
sertifikalandığı üretim sistemidir. Sözleşmeli çiftçiler, bahçelerinde ve
tarlalarında hiçbir şekilde sentetik kimyasal ilaç, hormon ve gübre kullanmamayı
imzaladıkları sözleşmelerle taahhüt ederler. Bu şartlara uygun olarak üretimi
yapılan organik ürünlerin her birine, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından
denetleme yetkisi verilen uluslar arası bağımsız denetleme firmaları, ürünlerin
organik ürün olarak kontrollü yetiştirildiğini belgeleyen, "Organik Ürün
Sertifikası" verirler.
Kontrol ve Sertifikasyon firmaları, Organik Tarım kanunu ve yönetmeliğinde
belirlenen görevlendirme esaslarına göre kontrol ve sertifikasyonu yaparlar. Bu
kanun ve yönetmelikte aynı zamanda kontrol organlarının kimler olabileceğini,
hangi hususları yerine getirmeleri gerektiğini de belirlerler.
ORGANİK ÜRÜN TÜKETİCİSİ OLMANIN NEDENLERİ NELERDİR?
Zehirli kimyasal ilaç ve gübrelerle uğraşarak 6 kat fazla kanser riski taşıyan
çiftçilerimiz başta olmak üzere çocuklarımızın ve kendimizin sağlığını korumak,
Gelecek nesillerin sağlığını korumak, (ABD'de, 0-2, Almanya'da 2-6 yaş grubu
çocuk mamalarının üretiminde organik ürünlerin kullanılması yasa ile zorunlu
hale gelmiştir)
Toprak, hava ve su kalitesini yani doğayı korumak,
Toprak erozyonunu önlemek,
Toprakların bünyesindeki canlı ve organik madde miktarını arttırarak
zenginleştirmek,
Su ve enerji tasarrufu sağlamak,
Küçük çiftçilerle sözleşme yaparak verilen primlerle onların yok olmalarını
önlemek,
Sözleşmeli çiftçilerin ürünlerini alarak pazarlama sorunlarını çözerek üretici
ile tüketici arasındaki mesafeyi kısaltmak,
Bölgesel üretimi destekleyerek ve yok olmaya başlayan ürünlerin üretimini teşvik
ederek biyolojik çeşitliliğikorumak,
GDO'sız tohum kullanarak temiz ürün yaratmak,
Daha ucuz ve uzun vadeli kapalı üretim(bitkisel ve hayvansal üretimi bir arada)
yaparak üreticinin gelirini arttırmaktır.
ORGANİK TARIMA BAŞLAMA KARARI ALIRKEN NELER YAPILMALIDIR?
1. Organik tarım kanunu ve yönetmeliği incelenerek organik tarımın esasları
öğrenilmelidir. Organik tarımın kurallarına uyularak yapılacak olan kontrollü ve
sözleşmeli üretimde kayıt ve kalitenin esas olduğu kabul edilmelidir.
2. Organik tarım yapılacak araziler; geleneksel üretim yapılarak ilaçlanan
tarlalar, yol, fabrika ve benzeri kirletici yapıların yakınında bulunmamalıdır.
Mesafelerin tespiti için bir kontrol ve sertifikasyon firmasına danışılmalıdır.
3. Organik tarım yapmaya karar verilen arazide; sebzeler gibi tek yıllık
bitkilerde 2 yıl, meyve ağaçları gibi çok yıllık bitkilerde 3 yıl süreyle geçiş
dönemi uygulamasıyla organik tarım esaslarına göre üretim yapılacağı fakat
"geçiş dönemi ürünü" elde edileceği ve böyle pazarlanacağı bilinmelidir.
4. Aynı tarlada her yıl aynı ürünün üretimi yerine bölgeye göre uygun ekim
nöbeti (münavebe/rotasyon) uygulaması yapılacağı kabul edilmelidir.
5.Kontrol ve Sertifikasyon Firmalarında birisi ile sözleşme yapılarak, belirli
bir masraf karşılığı, üretimin her aşamasında kayıt tutulması ve yapılacak
kontroller sonucu sertifika alınması gerektiği bilinmelidir.
ORGANİK TARIMA BAŞLAMA KARARI ALINDIKTAN SONRA NELER YAPILMALIDIR?
1. Yurt içi ve yurt dışında uygulanan ilgili kanun ve yönetmeliklerin
incelenmesi
2. . Ekolojik ve ekonomik analizin yapılması
3. Alınabilecek danışmanlık hizmetlerinin araştırılması
4. Organik ürün deseninin belirlenmesi ve üretim bilgilerinin derlenmesi
5. ?ûn dokümantasyon hazırlığının yapılması
- Üretici bilgilerini içeren organik üretici kartlarının hazırlanması
- Son üç yıllık üretim bilgilerini kapsayan organik üretici arazi envanterinin
hazırlanması
- Organik tarım parsellerin krokilerinin hazırlanması
- Organik tarım yönetim planının hazırlanması
6. Kontrol ve sertifikasyon hizmetleri için teklif alınması ve tekliflerin
değerlendirilmesi
7. Kontrol ve sertifikasyon firması ile sözleşme imzalanması ve
kontrol/sertifikasyon sürecinin başlatılması
- Kontrolör tarafından proje sahibinin hazırladığı dokümanların incelenmesi
- Kontrol faaliyetinin başlaması
- Üreticiler veya işleyici firmalar ile görüşmelerin yapılması
- Arazi/işletme incelemelerinin yapılması
- Numune alımı ve analiz kararlarının alınması
(Analizler ancak bu işle ilgili akredite olmuş laboratuarlar tarafından
yapılabilir)
8. Organik tarım esaslarına göre rapor yazılması
Kontrol edilen her bir projenin raporu yazılmak zorundadır. Raporun içeriği
talep edilen sertifika standardının sorularına yanıt vermelidir. Sertifikasyon
işlemi yetkili bir başkası tarafından bu rapor ve bu raporun ekleri incelenerek
yapılmaktadır.
9. Sertifikasyon Sürecinin başlaması
10. Satış Sertifikasının düzenlenmesi
Satın alma, işleme, paketleme, satış vb. faaliyetlere ilişkin sürecin kontrolü
belgeleme ve bilgilendirme düzeyinde devam eder.
|